🌟 Czego Unikac Na Cyprze

Obecnie możecie w niej zobaczyć bardzo bogato zdobione wnętrze oraz grób Świętego Łazarza, wskrzeszonego przez Jezusa, który ostatnie lata swojego życia spędził na Cyprze, a nawet został Biskupem. Plaża w Larnace nie należy do najładniejszych, a miejsca plaża tuż przy forcie jest wręcz bardzo brudna.

Produkty dozwolone na diecie dobrej dla wątroby. Generalnie produkty lekkostrawne i chude są wskazane dla osób chorujących przewlekłe na wątrobę. Z mięs polecany jest drób, królik, chude ryby i nabiał. Dozwolone jest także spożycie zmniejszonej ilości jajek i chudej wędliny. Głównym źródłem tłuszczu dla orgaznimu stać się

Spis treściCYPR – CZEGO WARTO SPRÓBOWAĆ?1) SAŁATKA GRECKA2) PITA I DIPY3) HALLOUMI4) FETA NA RÓŻNE SPOSOBY5) KALMARY I INNE OWOCE MORZA6) MEZZE7) SHEFTALIA8) KLEFTIKO9) SOUVLAKI10) MUSAKA11) PASTISIO12) DOLMADES13) LOUNTZA14) KUCHNIA TURECKA CYPRU PÓŁNOCNEGO14) BAKLAVA15) FRAPPE I INNE ZIMNE KAWY16) SOUTZOUKOS soutzoukos1) HONDORS TAVERN – PAFOS2) IMOGEN’S INN TAVERN – KATHIKAS, OKOLICE PAFOS3) VIKLARI, THE LAST CASTLE – OKOLICE WĄWOZU AVAKAS4) 1923 STONE LOUNGE – LEFKARA5) TWO FRIENDS TAVERN – PISSOURI VILLAGE6) O VRAKAS – PISSOURI VILLAGE7) YIALOS TAVERN – PISSOURI BAY8) 7 St. GEORGES TAVERN – YEROSKIPOU, OKOLICE PAFOS9) SABIR RESTAURANT – turecka część Nikozji, okolice Buyuk HanPodobne wpisy Nie mieliśmy dużych oczekiwań kulinarnych związanych z Cyprem. Gorzej – my się wręcz obawialiśmy kulinarnie Cypru 😉 Obawialiśmy się mocno turystycznych miejsc z menu nastawionym na Anglików, którzy często nawet na wakacjach lubią sięgać po swoją kuchnię. Obawialiśmy się tego, że lokalnych perełek nie znajdziemy wcale. Co więcej – już nawet mój przewodnik po Cyprze z 2007 roku straszył, że nie ma co nastawiać się na zachwyty, bo większość miejsc oferuje turystyczną masówkę. Czy rzeczywiście? Przez 7 dni spędzonych na Cyprze udało nam się jeść smacznie. Może nie przeżywaliśmy każdego dnia zachwytów jak w Apulii czy Barcelonie, ale jedliśmy dobrze. Zajadaliśmy się daniami kuchni greckiej, unikaliśmy wielkich kurortów i miejsc popularnych wśród turystów. Niektóre miejsca znaleźliśmy sami, niektóre podrzuciła nam Zuza – nasza czytelniczka, która Cypr uwielbia i razem z rodziną spędza tam dużo czasu (na co dzień Zuza mieszka w Krakowie i robi niesamowite torty jako Cake Atelier – zajrzyjcie na jej Facebooka – TU). Jedliśmy codziennie sałatkę grecką, sporo dipów, smażone kalmary, mięso, chociaż przyznaję, że mięsnych dań po Cyprze ja mam już dość 😉 Poniżej znajdziecie dania, które warto spróbować będąc na Cyprze i knajpki, które sprawdziliśmy i je polecamy 🙂 Ready? CYPR – CZEGO WARTO SPRÓBOWAĆ? 1) SAŁATKA GRECKA Na początek klasyk. Tak jak na greckich wyspach, tak i na Cyprze prawie wszędzie znajdziecie sałatkę grecką – często będzie w karcie pod nazwą Village Salad. Mam wrażenie, że na Cyprze bardziej swobodnie podchodzą do jej składu, bo sałatki, które zamawialiśmy zwykle nieco się różniły, ale na pewno spotkacie w niej pomidory, ogórki, paprykę, cebulę i ser feta. 2) PITA I DIPY Zwykle wylądują na Waszym stole nawet bez proszenia. Koszyczek ciepłej pitty i do tego małe pojemniczki różnych dipów. Przyznam jednak, że dipy na Cyprze smakowały mi mniej niż na Lesbos czy Chios. Nie trafiliśmy ani razu na rewelacyjną pastę z bakłażana melintzanosalata, a te, których próbowaliśmy greckim nie dorastały do pięt. Spróbujcie oczywiście tzatzików (co ciekawe czasem mają w sobie również miętę lub kolendrę). Spróbujcie taramosalaty, czyli delikatnie różowej w kolorze tradycyjnej pasty z ikry. W wielu miejscach spotkacie też hummus czy tahini. Nam chyba najbardziej z wszystkich cypryjskich dipów i past zasmakowała muhammara – pasta na bazie pieczonej papryki i orzechów włoskich. Jedliśmy ją już kiedyś w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, szukaliśmy w Warszawie. Na Cyprze znajdziecie ją w Imogen’s Inn Taverna w Kathikas – to miejsce poleciła nam właśnie Zuzia. Warto tam pojechać choćby tylko na kolację – jest nieco oddalone od Pafos, więc nie ma tłumów. W wielu miejscach spotkacie też favę – grecką pastę z grochu. Najlepiej smakuje na ciepło. 3) HALLOUMI Cypryjska potrawa narodowa. Półtwardy ser wytwarzany z mleka owczego, a czasem z miksu mleka owczego, koziego i krowiego, często z dodatkiem mięty. Znajdziecie go prawie WSZĘDZIE! Jeśli macie bazę z własną kuchnią czy grillem, spokojnie przygotujecie go sami – jest pyszny na ciepło z grilla lub z patelni. Tak też jest podawany w wielu restauracjach. Dodatkowo czasem z dodatkiem miodu, syropu z granatów czy konfitury figowej – uwielbiam! 4) FETA NA RÓŻNE SPOSOBY Halloumi to cypryjski klasyk, ale grecką fetę również znajdziecie w wielu miejscach. Na pewno będziecie jeść ją w sałatce, ale poszukajcie też innych przysmaków – świetnie smakuje na ciepło w cieście filo polana np. miodem lub syropem z grantów, świetnie smakuje zapiekana na grillu, a może gdzieś znajdziecie bardziej oryginalne przysmaki z fetą w roli głównej? Mnie zachwyciły niewielkie kuleczki z bakłażana w środku z fetą, które serwują w restauracji 1923 Stone Lounge w Lefkarze. Przyznam jednak, że pomimo usilnych poszukiwań, dań z fetą odczuwam lekki niedosyt 😉 5) KALMARY I INNE OWOCE MORZA Na Cyprze kalmary jedliśmy kilka razy i zawsze były rewelacyjne! Delikatne, chrupiące na zewnątrz i miękkie w środku – zrobione perfekcyjnie. Jeśli kochacie smażone kalmary, na Cyprze na pewno możecie się na nie nastawiać! 🙂 Inne owoce morza też znajdziecie! Jeśli macie ochotę na prawdziwą rybną ucztę, weźcie w restauracji FISH MEZZE. Zwykle na Waszym stole najpierw wyląduje sałatka, pita i dipy, a następnie kolejne talerze z rybami i owocami morza. Podczas naszego fish mezze jedliśmy krewetki, smażone kalmary, małe i duże smażone ryby, grillowana ośmiornicę i grillowaną mątwę. Ledwo się wytoczyliśmy. Mezze zwykle kosztuje ok 20-22 euro od osoby i zwykle można je brać na minimum 2 osoby. Znajdziecie je w wielu restauracjach – zwykle poza fish mezze, jest też drugie – bardziej mięsne. 6) MEZZE Wspomniałam Wam już o mezze i to zdecydowanie coś, co trzeba na Cyprze zjeść i co trzeba przeżyć 🙂 Mezze to wiele dań przynoszonych kolejno do stolika. Zwykle na start dostajecie sałatkę, pitę i dipy, potem wchodzą przystawki – np. grillowane pieczarki czy grillowane halloumi, a następnie ziemniaki i zwykle spoooooro mięsa – jagnięcina (często kotleciki jagnięce), wieprzowina, souvlaki z kurczaka, czasem jakieś podroby, czasem typowa na Cyprze sheftalia. Potem jeszcze może się okazać, że wjedzie musaka i pastisio, więc ostrzegam – jest tego dużo! I jak napisała mi jedna z dziewczyn na Instagramie – nie napychajcie się pitą i dipami, zostawcie miejsce na potem. Mezze zwykle kosztuje ok 20-22 euro i można je zamówić dla minimum 2 osób. 7) SHEFTALIA Tradycyjna cypryjska kiełbasa zwykle na bazie jagnięciny czy wołowiny. Podawana na ciepło, grillowana, często spotkacie ją w ramach mezze. 8) KLEFTIKO Kleftiko to grecka potrawa, ale na Cyprze też ją spotkacie. To mięso pieczone z warzywami i przyprawami, często jagnięcina. Zwykle mięciutka i rozpływająca się w ustach. Bardzo smaczne Kleftiko serwują w Imogen’s Inn Tavern w Kathikas, niedaleko Pafos. 9) SOUVLAKI O souvlakach wielokrotnie Wam wspominałam podczas naszej podróży po greckich wyspach rok temu – wtedy dzieciaki zajadały souvlaki z kurczaka i teraz również. To zdecydowanie ich ulubione danie w Grecji i na Cyprze i mogą jeść bez końca. Souvlaki to mięsne szaszłyki. Zwykle znajdziecie souvlaki z kurczaka, wieprzowiny, często też z jagnięciny. Mięso podawane jest na patykach lub na szpadach – dodatkowa atrakcja dla dzieci – tak Jagoda zajadała souvlaki, gdy miała 1,5 roku na Lesbos. 10) MUSAKA Grecki klasyk, prawda? 🙂 Jedliście ją na pewno w Grecji, znajdziecie ją również na Cyprze. Musaka to zapiekanka przygotowywana na bazie bakłażana, pomidorów oraz mielonego mięsa, na górze zwykle jest sos beszamelowy, posypany serem. Wszystko zapieka się w glinianych naczyniach. Musaka jest baaaaardzo pożywna, by nie powiedzieć ciężka, ale trzeba jej spróbować. Uwaga, jeśli bierzecie przystawki, weźcie jedną porcję musaki na dwoje 😉 11) PASTISIO Kolejna grecka zapiekanka, tym razem na bazie makaronu i mielonego mięsa, również przykryta beszamelem i serem. Rzadko widzieliśmy je w karcie, ale udało nam się spróbować pastisio jako części mezze. 12) DOLMADES Powinnam je wrzucić na początku listy, razem z przystawkami, ale jako, że ja za nimi nie przepadam, to zapomniałam 😉 Są jednak tacy, co lubią, więc tak – dolmades na Cyprze również znajdziecie! 🙂 To rodzaj małych “gołąbków” zawiniętych w liście winogron. W środku zwykle mięso i ryż, chociaż można znaleźć też wersje np. z ryżem i ziołami czy orzechami. 13) LOUNTZA Typowa na Cyprze polędwica wieprzowa – często podawana grillowana na przystawkę z halloumi. 14) KUCHNIA TURECKA CYPRU PÓŁNOCNEGO Warto wybrać się do tureckiej części Nikozji również z uwagi na kuchnię. Przyznam, że my baaaardzo na to liczyliśmy. Turecka kuchnia, którą pamiętamy ze Stambułu to totalny sztos i tego postanowiliśmy szukać w Nikozji. Powiem Wam jednak szczerze – wcale nie jest łatwo! Jeśli przekraczasz granicę np. na Lidras Street wchodzisz w dość mocno nastawione na turystów uliczki i wszędzie atakują panowie z kebabem i talerzem frytek. Tego nie chcieliśmy. Byliśmy mocno nastawieni na autentyczne smaki – Łukasz nawet wydobył od jednego z przypadkowo spotkanych lokalsów namiary na knajpy, gdzie oni chodzą, ale okazało się, że wszystkie są z dala od centrum, a my samochód zostawiliśmy na parkingu i taka opcja odpadała. Na szczęście w okolicy pięknego Buyuk Han, dawnego zajazdu, który na pewno będziecie oglądać, zwiedzając Nikozję, znaleźliśmy perełkę!! To Sabir Restaurant. Uwaga, serwuje tylko jedno danie, ale jest rewelacyjne! To tzw shish kofte, podawane z warzywami w picie. Skrapiasz cytrynę, doprawiasz i jesz rękami. Były tak dobre, że cała nasza dorosła czwórka zamówiła po dokładce. Dzieciaki wyjadały głównie mięso, bo wiecie sami – zielone i cebula to zło 😉 Takich cudów chcieliśmy też szukać, wybierając się do Kyrenii czy Famagusty, ale przyznam, że w Kyrenii nie udało się nam znaleźć nic szczególnego. Na pewno jednak warto zjeść tam tradycyjny turecki lahmacun i popić ayranem. 14) BAKLAVA W prawie każdej restauracji spotkacie baklavę – deser popularny i w Turcji, i w Grecji, i w Armenii, i na Bałkanach. Niestety baklava na Cyprze nie zawsze jest smaczna 🙁 Czasem ciasto jest twarde i kompletnie niezgodne ze sztuką 🙁 Nadzieja jednak na dobre sprawiała, że próbowaliśmy jej w wielu miejscach. Często podawana z lodami waniliowymi. Najlepsza w Imogen’s Inne Tavern w Kathikas. 15) FRAPPE I INNE ZIMNE KAWY Grecy i Cypryjczycy kochają zimne kawy – prawie wszędzie znajdziecie freddo espresso i freddo cappucino, ale moja miłość do frappe, koniecznie z mlekiem i cukrem. Znaliście historię frappe? Została wymyślona w Grecji przypadkiem, podobno przez pracownika Nestle, który miał ochotę na kawę, ale nie miał wrzątku – zaczął więc przelewać kawę ze szklanki do szklanki aż powstała piana i zrobiła się frappe 😉 16) SOUTZOUKOS soutzoukos Znaleźliśmy je w Omodos i byliśmy zachwyceni, bo soutzoukos to nic innego jak churchele znane nam z Gruzji. Zdrowy przysmak na bazie soku z owoców i orzechów. Na pierwszy rzut oka może nie wygląda zachwycająco, ale jest pyszne!!! Trochę macie do zjedzenia, co? 🙂 To teraz lista miejsc 🙂 1) HONDORS TAVERN – PAFOS Znajdziecie ją w Pafos, niedaleko portu i niedaleko sławnego stanowiska archeologicznego, które na pewno będziecie oglądać. Przyjemne miejsce, trochę na uboczu. Rewelacyjne smażone kalmary, do tego dipy (świetne tzatziki z dodatkiem mięty), pita, halloumi. W menu znajdziecie też dolmades, grillowane pieczarki, grillowaną fetę z pomidorami, mousakę, kleftiko, souvlaki. Pełen przekrój greckich/ cypryjskich klasyków. Tylko nie zamawiajcie makaronu dla dzieci – słaby 😉 Lepiej wziąć dla nich souvlaki czy kleftiko. 2) IMOGEN’S INN TAVERN – KATHIKAS, OKOLICE PAFOS Mała wioska w okolicach Pafos – warto do niej zajechać, chociażby tylko na kolację. My zjedliśmy chyba większość karty! Koniecznie zamówcie muhammarę, dolmades i fetę w cieście filo, spróbujecie też tutejszego kleftiko i sheftalii. A na deser baklava! Tutaj też spotkacie sporo turystów, ale i tak jest fajny klimat i zdecydowanie przyjemniej niż w dużych kurortach. 3) VIKLARI, THE LAST CASTLE – OKOLICE WĄWOZU AVAKAS To miejsce polecam Wam przede wszystkim z uwagi na przepiękną okolicę. Cudowne miejsce, piękne widoki. Zdecydowanie pod turystów, ale taki klimat, że i tak warto! Jedzenie? Jedno danie dla wszystkich – grillowany kurczak lub grillowana wieprzowina, sałatka i ziemniaki. Sałatka i ziemniaki absolutnie boskie, mięso nieco przeciągnięte i zbyt twarde. Jeśli jednak ruszacie do Wąwozu Avakas (WARTO!), to będzie idealne miejsce na obiad! Uwaga: jest czynne tylko a w poniedziałki zamknięte.\ 4) 1923 STONE LOUNGE – LEFKARA Koniecznie na kulki z bakłażana i fety – pycha! Świetna sałatka grecka i idealnie przygotowane kalmary. Bardzo przyjemne miejsce na przystanek podczas zwiedzania Lefkary. Czynne również podczas siesty – są otwarci od do Dobre miejsce też na kawę – najlepiej frappe. 5) TWO FRIENDS TAVERN – PISSOURI VILLAGE Nie jest to miejsce, do którego poszłabym dwa razy, ale jeśli szukacie czegoś w okolicach Pissouri, Two Friends powinno dać radę – na przystawkę np. halloumi i lountza, a potem mousaka na dwoje i zdecydowanie wyjdziecie najedzeni. Jak starczy Wam miejsca, baklava tu jest całkiem przyzwoita. Dzieciaki obowiązkowo souvlaki. 6) O VRAKAS – PISSOURI VILLAGE Kolejna restauracja w Pissouri Village, bo właśnie tam mieszkaliśmy. Bardzo fajne halloumi z karmelizowaną figą, syropem z granatu, smaczna ośmiornica. My wzięliśmy mezze – zdecydowanie nie do przejedzenia! Halloumi, lountza, souvlaki, kotleciki jagnięcie, sheftalia, pastisio i jeszcze kilka, których nie pamiętam 😉 PS. uważajcie na baklavę – nasza była bardzo słaba 🙁 7) YIALOS TAVERN – PISSOURI BAY Miejsce w sam raz na fish mezze. Nie jest wybitne, ale wszystko smacznie przygotowane i zjedliśmy ze smakiem, wymiatając chyba wszystko! 🙂 Tym razem wzięliśmy mezze na 4 osoby (po 21 euro za osobę) i dodatkowo podzieliliśmy się tym, co dostaliśmy z piątką dzieci. Wszyscy zadowoleni. PS. Bardzo smaczne.. frytki. Dostaliśmy wielki talerz, a wszystkie zniknęły!! 8) 7 St. GEORGES TAVERN – YEROSKIPOU, OKOLICE PAFOS Zdecydowanie lider pod względem atmosfery!! Idźcie tu koniecznie na kolację, najlepiej w piątkowy lub sobotni wieczór i po prostu chłońcie.. muzykę, gwar, wielkie rodziny Cypryjczyków zajadające ze wspólnych talerzy. Uwaga, w restauracji nie ma menu!!! Siadacie i czekacie, co dziś kuchnia da 🙂 Niestety nie mam zdjęć z tego wyjścia – mój telefon umarł, a Łukasza okupowały dzieci – w końcu ostatnia kolacja należała się dorosłym 🙂 Kulinarnie nie wszystko nam smakowało, ale dla tej atmosfery wróciłabym raz jeszcze! 9) SABIR RESTAURANT – turecka część Nikozji, okolice Buyuk Han Zdecydowanie najlepsze jedzenie podczas naszego pobytu na Cyprze!!! Uwielbiam!!!! Wyszło tego całkiem sporo, co? 🙂 Aha, i nie zapominajcie o cypryjskim winie! Jest naprawdę niezłe!!! 🙂

Jednym z elementów profilaktyki przeciwżylakowej, do której powinno nas skłonić powstanie pajączków na nogach jest dieta na żylaki – bogata m.in. bioflawonoidy i błonnik. Dla zdrowia nóg warto zrezygnować z żywności obfitującej w tłuszcze trans i sól. Fotolia. 4.3. 268. 0.

Park Kaktusów, Ayia Napa. 3. Cypr top 10: Szczyt Madari (1613 m n.p.m.), góry Troodos. Większość turystów wybiera się na Olimp, najwyższy szczyt Cypru, którego wysokość sięga prawie 2000 m n.p.m. Niestety Olimp trochę rozczarowuje – owszem, piękne są tutaj lasy sosnowe, ale widoków brak.

Jako że wyspa Cypr jest podzielona między Turcję (pod postacią Tureckiej Republiki Cypru Północnego), a Cypr, więc kuchnia jest nieco melanżem tych dwóch kultur. Zresztą śledząc losy historyczne wyspy, o których napiszę przy okazji innego wpisu, nie trudno się zorientować, że miks turecki, grecki oraz arabski z nutami włoskimi, będzie tutaj wszechobecny. W końcu, geograficznie, wyspie jest znacznie bliżej do krajów Lewantu niż zasadniczej Grecji. A zaczniemy, jak zwykle, od alkoholu, bo jest przecież taki pyszny i konsumowanie go to sama przyjemność. Miałem to szczęście, że pierwsze kilka noclegów w górach spędziłem, dzięki airbnb, u pewnego emerytowanego Brytyjczyka, który – jak przystało na wyspiarza – był gorącym miłośnikiem zarówno piwa, jak i wina. Gdyby nie on, nie wiem czy uwierzyłbym tripadvisorowi i udał się do mikrobrowaru Aphrodite’s Rock, leżącego kilka kilometrów na północ od Pafos. O browarze popełniłem osobny wpis, drugi mikrobrowar znajduje się w Nikozji, niedaleko granicy turecko-cypryjskiej i też o nim wspominam. W zasadzie o piwie nie mogę za dużo się rozpisywać, bo Cypr stoi winem. Tak, wiem, tak mówi się o większości krajów basenu Morza Śródziemnego, ale tutaj to rzeczywiście prawda. Mało, naprawdę mało jest wyboru w supermarketach, a sprawdziłem kilka, nie tylko wszechobecny Lidl. Przede wszystkim jest Argus, ale trochę inny Argus niż u nas, chociażby dlatego że nie z Van Pura, a warzony w Grecji i, niby, hellenic lager. Czym się ten hellenic lager różni od zwykłego? Pewnie tylko tym, że w upale zimne piwko smakuje lepiej ;) Oprócz tego bardzo popularny jest Lion, a praktycznie wszechobecny KEO. KEO jest w sklepach, jest w restauracjach, na stacjach benzynowych, również jako importer Heinekena czy cydru Kopparberg. A także poza stoiskami z piwem, bo koncern jest także właścicielem marki wody mineralnej ‚Saint Nicholas’, produkuje mnóstwo świetnego wina (o którym będzie przy okazji wpisu o festiwalu wina) oraz cięższe alkohole – brandy (kupiona, będzie testowana), ouzo (nie kupione, bo nie jestem olbrzymim fanem) oraz zivanie. Czym jest zivania? Krótko i zwięźle – bimbrem z winogron. Pamiętasz, jak przy okazji wpisu o Gruzji i ichniej kuchni pisałem o czaczy? Albo kiedyś będąc we Włoszech spotkałeś grappę? To jest dokładnie to samo. W każdym kraju ludzie chcą się tanio znieczulić, a jak wiadomo, winem i piwem trochę ciężko. Trzeba było wymyślić jakiś destylat. No i jest. Destyluje się wytłoki z winogron i wytrawne wino, uzyskując napój o różnym woltażu. I mało ciekawym aromacie. Produkt ma moc 45%, czyli sporo i jest nie tylko sprzedawany w sklepie, ale, jak to bimber, także robiony w domu. Poznani Brytyjczycy zgodnie stwierdzili, że od domowej Zivanii można stracić wzrok i oszaleć. Cóż, amatorzy :) Oczywiście po tureckiej stronie jest już nieco inaczej. Zresztą to w ogóle cały problem z tym wpisem, bo nie do końca wiem, jak go skomponować. Ciągłe skakanie między granicami i przypominanie czy właśnie mówimy o stronie tureckiej czy cypryjskiej (o której pewnie odruchowo będę mówił też grecka, za co na Cyprze złapałem kilka niedobrych spojrzeń) może być męczące, ale po prostu nie mam innego pomysłu. Myślałem nad rozmaitymi italikami, czcionką tłustą lub o innymi kolorze, wyznacznikiem akapitów za pomocą flag, jakimiś graficznymi pierdółkami. No ale nie, wygląda to obrzydliwie, stąd będzie sam tekst. Życie. Dobra, wracając do tureckiej części wyspy i podawanych tam napojów. Króluje oczywiście rakı, które jest pite wszędzie i w zasadzie trudno znaleźć męski stolik bez tego napoju, serwowane oczywiście w tradycyjny sposób, czyli w wysokich, smukłych szklankach, w towarzystwie wody. Co ciekawe, często dodatkiem jest piwo. Zazwyczaj Efes. W ogóle ciężko gdziekolwiek poza naprawdę dużymi supermarketami znaleźć piwo spoza grupy Efes. Raz dorwałem Bomonti, po czym okazało się, że to także należy do tego samego producenta i jedynym zaskoczeniem było, że w Turcji robi się red ale. Podstawowy Efes pilsner nie jest zły, jak na international lagera, może się nawet kwalifikować jako dobry, ale raz jeszcze – w dużej mierze jest to kwestia klimatu – im goręcej, tym zimniejsze piwo jest smaczniejsze. Ach, są jeszcze cydry. O ile obecność cydrów w greckiej części wyspy, która była pod długą protekcją brytyjską, mnie nie zdziwiła, tak już popularność po tureckiej stronie? Co najmniej dziwne. Były oczywiście zarówno produkty szwedzkie (Kopparberg, Rekordelig), jak i wyspiarskie (Strongbow, Magners). I ani razu nie widziałem, żeby miejscowy kupował w markecie czy pił w knajpie :) A jeżeli alkoholu nie pijesz? Soków na bazie owoców jest dostatek i, jak przystoi na kraj śródziemnomorski, są to troszkę inne smaki niż w Polsce. Granat, cytryna, limonka, jabłko, pomarańcza. Ale drogie, drogie to wszystko w cholerę. I to nawet nie o świeżo wyciskanych, tylko kartonach na bazie koncentratu. Ale drożyzna w sklepach pewnie przewinie się gdzieś we wpisach jeszcze kilka razy. Po tureckiej stronie naturalna jest oczywiście herbata. Specyficzna, diabelnie mocna i bardzo słodzona herbata, pochodząca z Rize i zaparzana w tradycyjnym, piętrowy czajniczku. Ma ona nieco inny smak niż ta z dalekiego wschodu, ale to nadal czarna herbata i chociaż może dziwić podawanie gorącego napoju w wysokich temperaturach, funkcja termoregulacyjna takiego zabiegu jest powszechnie znana. A na śniadanie ayran. Zresztą nie tylko na śniadanie, ale do ayranu trzeba się przemóc, bo jest… dziwny. I to stwierdzenie pada z ust człowieka, który U-WIEL-BIA nabiał. Pod każdą postacią – jogurtu, maślanki, serów, twarogu, śmietany. I kocham mleko. Ale tutaj, ta mieszanka z wodą. Na słono, z ziołami. Nie wiem, nie wiem, nie potrafię się przemóc i gdzieś w głowie zapala się czerwona lampka, mówiąca „hej, ziomek, to ma być słodkie albo neutralne, ale na pewno nie słone!”. O ile na Bałkanach czy Bliskim Wschodzie meze stanowi pewną zakąskę czy po prostu przystawkę przed daniem głównym, tak na Cyprze urosło do roli dania głównego i w zasadzie zamawiając meze, dostaniecie całościowy przegląd kuchni cypryjskiej, więc chociaż raz jest to absolutna konieczność. Czemu tylko raz? Do miriad innych powodów, które czynią samotne życie niemal bezużytecznym, dochodzi zamawianie meze na Cyprze. Nie da się dla jednej osoby. No po prostu się nie da, nie można, nie, nie, nie, muszą być co najmniej dwie porcje. Trochę jak z paellą w Hiszpanii, chociaż empatyczni Hiszpanie zlitowali się nad samotnym podróżnikiem i dostałem kiedyś całą patelnię arroz negro oraz poklepanie po plecach w pakiecie. Na Cyprze empatia nie istnieje, szczególnie jeżeli wyglądasz na turystę z Rosji, a jednak dla każdego nie-słowianina, Rusowie od Polaków różnią się niewiele. Są dwa rodzaje meze – rybne (chociaż bliższe byłoby określenie ‚owoce morza’) oraz mięsne (tutaj z kolei niektóre restauracje dzielą na grillowane i kompletne) i oba obejmują przekrój dań oferowanych przez restaurację w postaci malutkich porcji, pozwalających spokojnie zagryzać sobie i delektować się rozmową. I co chwilę donoszone jest więcej. I więcej. I więcej. Przy spożywaniu rybnego meze, kucharze narzucili takie tempo, że w pewnym momencie skończył nam się stół (czteroosobowy dla dwuosobowego meze). Dlatego też optymalnym stosunkiem osób do dań jest 3:2. Meze trzeba zamówić dla 2+ osób, ale spożywać powinno je o więcej, szczególnie jeżeli na pokładzie są kobiety. W przeciwnym wypadku można nie dotrwać do końca, a oczywiście warto. Jakiej ceny za meze możemy się spodziewać? Mięsne to od 15 do 20€ za osobę, rybne kilka euro więcej. Tak, bardzo dużo. Podróż rozpoczyna się podejrzanie spokojnie. Ot, sałatka grecka. No i, zazwyczaj jeszcze ciepła, pita. Zresztą pitę dostajemy zawsze, do każdego zamówienia. Zapamiętajcie to – praktycznie w każdej restauracji, w cenę posiłku wliczona jest przystawka w postaci oliwek/kaparów/okry oraz pity lub chleba z oliwą. Tak po prostu. Zresztą o gratisach na stole jeszcze będzie. Oprócz sałatki, na arenę wkraczają również inne przekąski, w większości dipy, które będą nam towarzyszyły do końca imprezy. I już jest ciekawie. Buraczki marynowane z czosnkiem może nie są czymś specjalnym, ale ja z taką potrawą nigdy się w Polsce nie spotkałem. Ciąg dalszy warzyw z czosnkiem – smażone pieczarki. Takie olbrzymie, pokrojone na płatki. Hmmmm… Grzyby to chyba nie warzywa. Nieważne. To akurat żadna nowość, jedyne co może zaskakiwać, to rozmiar pieczarek – w naszych marketach trzeba by dużo przebierać, by znaleźć takie wielkie. Papryczki to raczej norma i na moje, dość wyśrubowane, normy ostrości, są dość zwyczajne. Ot, papryczki pepperoni w zalewie, dostępne w każdym polskim sklepie w słoiku. No, może trochę bardziej zielone ;) Oliwki… Oliwki to temat rzeka – z oliwkami na południu jest trochę jak… hmmm… z jabłkami u nas? Jest mnóstwo gatunków i każdy inny. I niekoniecznie trafisz na dobry – czasem są za gorzkie, czasem zbyt mdłe, ale duże prawdopodobieństwo, że otrzymasz mięsiste, niezbyt słone oliwki – prawdziwe perełki. Nie muszę chyba dodawać, że z pestkami? :) I jeszcze kolejne dziwactwo – moungra – marynowane kalafiory. Dobra, nowy akapit, zatem dodatki. Albo ogólnie pojęte hasło dipy, czyli coś na kształt – by pojechać Spejsonem – sosiwa. Hummus zna chyba każdy – jest to bliskowschodni odpowiednik pizzy, jeżeli weźmiemy pod uwagę pewien internacjonalizm. Hummus można, niemalże, kochać albo nienawidzić i jego smak jest trudny do opisania. I o ile pozostałe przystawki rotują w różnych restauracjach, tak hummus jest obecny zawsze. Tzatziki lub po tureckiej stronie cacık jest również powszechny w Polsce. I jednak smakuje znacznie lepiej niż u nas, mimo że przepis jest prostu jak konstrukcja cepa. Bo jak można lepiej zrobić ogórka z jogurtem, oliwą, czosnkiem i przyprawami? Jak widać można – może to kwestia specyficznego jogurtu greckiego? Przejdźmy zatem do czegoś mniej znanego u nas – na przykład taramosalata. Dip, a może raczej, uwzględniając konsystencję, pasta o fantastycznie różowym kolorze, niczym jednorożec Joli Rutowicz. Zazwyczaj robiony z ikry dorsza, puree ziemniaczanego, soku z cytryny oraz oliwy. I dodatków, zależnych od upodobań szefa kuchni. I chyba właśnie te dodatki są kluczowe – w restauracji z najlepszym i naprawdę przepysznym taramosalata, kelner mówił o ‚tajemniczej mieszance’, wcześniej zaś trafiały się naprawdę trefne wersje niemal cuchnące rybą. Dobrze zrobione jest naprawdę przepyszne i byłem zaskoczony, bo ikra rybna jakoś nigdy nie należała do moich ulubionych potraw. Tahini to taka dziwna rzecz, bo funkcjonuje zarówno jako składnik hummusu, jak i samodzielna przystawka. Pasta z prażonego sezamu – spodziewałem się czegoś pokroju masła orzechowego, ale gdybym miał do jakiegoś znanego mi smaku porównać, to raczej prażony słonecznik. I to przepalony – gdy trafiają się ciemniejsze ziarenka i mają taki gorzki posmak, wyraźnie odczuwalny na tle innych ziarenek. Razu pewnego dostałem skordalię, która totalnie mi nie smakowała. Ziemniaki ubite z czosnkiem, oliwą i migdałami na jednolitą masę – tragedia. No bo jak jeść pitę z masą ziemniaczaną :| Po tureckiej stronie bardzo popularny jest kısır, zresztą nie zdziwię się, jeżeli spotkaliście się z tym dodatkiem w polskich kebabach – sałatka z kuskusu lub bulguru z pietruszką, pomidorami, często także cebulą i ogórkiem. I tak męczymy sałatkę, pitę, rozmawiamy sobie i nagle nadciąga półmisek z mięsem. Kebab czy tam gyros, keftedes, stifado, loukaniko, souvaki, kotleciki z jagnięciny/baraniny oraz kurczaka. Duży wybór i prawdziwa panorama smaków. Keftedes to przepyszne, mocno przyprawiane kotleciki z wołowiny. Mięso głównie łączy się z pietruszką oraz czosnkiem i właśnie te dwa smaki dają tak wyraźny aromat. Kebab to klasyczny adana kebab, czyli grillowany na metalowym mieczu i trudno mi ocenić, jaka jest różnica między kebabem, a innymi souvaki, bo tak nazywa się większość potraw mięsnym grillowanych na mieczu. Loukaniko, rodzaj kiełbasy wieprzowej, dostępny w każdym sklepie, oczywiście przyprawiony inaczej niż u nas. Moussaka pokazuje kwintesencje różnicy kulturowej między północą, a południem. Oczywiście jest to danie bazujące na bakłażanie, ziemniakach, mięsie mielonym oraz różnych innych dodatkach. Na południu serwowane na modłę grecką, czyli w postaci swego rodzaju ciasta, polanego sosem beszamelowym, z warstwami wyraźnie widocznymi w przekroju. Po tureckiej stronie moussaka jest już zgodna z lokalnymi tradycjami – powyższe składniki, podsmażone na gorących oleju zapieka się z cebulą, pomidorami i papryką, niespecjalnie martwiąc się o warstwy i estetykę, bo przy podawaniu i tak wszystko jest wymieszane i otrzymujemy niemal jednolitą, brunatną maź. Coś na kształt naszego gulaszu. Ale zapewniam – smakuje lepiej niż wygląda :) Dolmades to kolejna potrawa spotykana w całym rejonie morza śródziemnego – odpowiednik naszych gołąbków, czyli liście winogron faszerowane ryżem z mięsem. I bardzo malutkie. U nas jednym gołąbkiem zrobionym ‚po babcinemu’ można się najeść, tam dolmades mają rozmiary męskiego pen… palca. Ale to już zależy od mężczyzny ;) Powiedzmy że około 10cm. I podobno liście polskich winogron też się nadają, są tylko nieco twardsze i bardziej mięsiste, ze względu na klimat. Ser halloumi zasługuje na osobny akapit. Nie tylko dlatego, że tak będzie estetyczniej i kompozycja będzie bardziej logiczna. Po prostu – gdybym miał polecić jedną rzecz, której należy spróbować na Cyprze, dla której warto tam pojechać, to właśnie byłoby smażone halloumi. Ze względu na specyficzne składniki (ser z mieszanego mleka koziego, owczego oraz krowiego), halloumi ma bardzo wysoką temperaturę topnienia, dzięki czemu idealnie nadaje się do podsmażenie na grillu czy patelni. Potem zaś fantastycznie komponuje się po prostu w kanapkach, czy z grzankami i odrobiną oliwy, jak również w sałatkach. Dla mnie słoność mleka koziego idealnie przełamywała słodycz winogron czy granatu. Klasyczna sałatka grecka z grillowanym halloumi zamiast fety również zyskuje nowego wymiaru. Teraz mała legenda, która stwarza otoczkę dokoła dania, kompletnie na nie nie zasługującego. Kleftiko. Kleftiko… kleftos… kleptos… kleptoman. Już kojarzycie to greckie słowo? Kleftiko znaczy po prostu kradzione i etymologia pochodzi oczywiście z greckich gór – była to ulubiona potrawa drobnych górskich rzezimieszków i złodziei. Kradli kozę – chociaż obecnie używa się tańszej i smaczniejszej jagnięciny – i po zarżnięciu umieszczali mięso w naturalnym kominie – szparze skalnej lub przygotowanej dziurze w ziemi, wraz ze źródłem gorąca, wejście zalepiając gliną czy błotem. Całość była zostawiona na kilka godzin, piecząc i wędząc się jednocześnie. Obecne grille nie zapewniają tak długiego opiekania mięsa, chociaż nadal w opinii większości restauracji, w dobrymi guście jest posiadać działający piec przed lokalem. Często jest to piecyk nazywany po angielsku beehive oven i rzeczywiście przypominający naturalny ul, znany chociażby z bajek o Kubusiu Puchatku. W środku, miast do miodku, dobierasz się do mięska. Niekoniecznie pysznego. Szczerze mówiąc – kleftiko, jedzone dwa razy, mnie rozczarowało. Nie jestem ogromnym fanem baraniny – w kebabie bywa wyśmienita, ale trzeba ją umieć przyrządzić. Na dodatek pierwszy raz miałem do czynienia z baraniną (hmmm… chyba nawet jagnięciną) z kości. I mięso było fatalnej jakości. Żylaste, twarde, tłuste. Nie podeszło. Podobnie jak kleftiko, rozczarowało stiffado, druga potrawa flagowa większości restauracji na Cyprze. Miast gulaszu cebulowego z mięsem (na to byłem przygotowany studiując przewodniki) dostaliśmy po prostu kawał mięsa na kości z cebulą w sosie własnym. Słabo to wyglądało, smakowało nieco lepiej niż kleftiko, ale nie zachęciło do mięsa na Cyprze. Tak naprawdę, już po pierwszym skosztowaniu owoców morza, wiedziałem że mogę w całości się na nie przesiąść, podczas podróży po Cyprze, mięsa próbując tylko w małych ilościach w celach poznawczych. A najbardziej zniszczyły mi umysł ośmiornice pieczone na grillu ze świeżą cebulą. I zanim krzykniesz, że to barbarzyństwo, że jak można ośmiornicę z grilla, która sama w sobie jest wybitna, splamić cebulą. Tak samo zareagowałem. Po chwili zaś spróbowałem i, cytujący panią Stasię z „Klanu” – „bożesz ty mój!”. Jakie to fantastyczne połączenie i orgia smaków – cebula (biała, chyba lekko skropiona cytryną) dodaje ośmiornicy odrobiny ostrości i pikanterii, przyjemnie szczypiąc język. Świetne, świetne. Ciąg dalszy meze z owoców morza był równie wyborny, bez dwóch zdań moja najlepsza kolacja na Cyprze. Młode ośmiorniczki w cieście, chociaż prawie trzykrotnie większe niż pamiętałem z Andaluzji, oczywiście zrobiły robotę, bo jakże mogłoby być inaczej :) Nie do końca smakowały mi smażone małe kraby, miałem wrażenie spożywania bardzo starych, grubo pociętych chipsów. Smażone krążki kalmarów w cieście, na modłę amerykańskich onion rings, to norma dostępna w knajpach na całym świecie, nawet tych z dala od słonej wody. Interesujące były krabowe klopsiki, czy tam kuleczki, w cieście na gorącym oleju z wystającymi szczypcami jako uchwyt do obgryzania. Jak nie przepadam za mięsem z krabów, to było całkiem smaczne. Ryby to pewnie materiał na osobny artykuł, ale nie miałem okazji wgłębić się bardziej w ten temat. Z tańszych, szeroko dostępne są klasyki Morza Śródziemnego – dorada, barwena, labraks (seabass). Z droższych jest oczywiście wszystko, w końcu przyjeżdżają tutaj bogacze – musi być polędwica z tuńczyka czy homary. Ale kogo na takie ekstrawagancje stać? :) A co ciekawego z mięs możemy dostać na północy? Wiadomo, kebab! Szczerze mówiąc, po tureckiej stronie skupialiśmy się raczej na przekąskach, bo mieliśmy cudowne mieszkanie z airbnb, w którym dwie kolacje gotowaliśmy sami, a podczas całodobowych wycieczek w 35+ stopniowym upale, nie zaleca się zbytniego obżarstwa. Stąd jedyna ciekawa rzecz, na którą się natknąłem, trafiła się na obrzeżach Nikozji. To znaczy Lefkozji. Przechodzimy z małym głodem wzdłuż głównej ulicy, a tam coś na kształt piekarni. Wiedzeni powszechną dla turysty metodą (dużo tubylców = dobra knajpa), zatrzymujemy się i mamy do wyboru serwowany na kilkanaście sposobów börek. Jesteśmy zatem w börkowni :) Upraszczając – naleśnikarni. Ale to spore uproszczenie, ciasto na börek ma więcej wspólnego z ciastem francuskim, niż naszym naleśnikowym. Ciasto ma rozmaite nadzienia oraz stopnie wypieczenia, a serwowane jest, oczywiście, w towarzystwie gorącej herbaty za grosze. Dosłownie. Za dwie herbaty z dolewkami i trzy różne börki, zapłaciliśmy niewiele ponad 5 Lir tureckich, czyli pięć złotych. Oj, spodobała nam się turecka część wyspy, tym bardziej, że börek był naprawdę smaczny – mnie rozczarował tylko fakt, że nadzienie serowe było na słono. Aż prosi się, by dać tam nieco rodzynek, skórki pomarańczowej i cukru wanilinowego. Pierwsze dni, co już chyba wspominałem, przyszło spędzić w górach, które latem są niewiele chłodniejsze od plaż, chociaż trzeba przyznać, że wieczorami temperatura spada do poziomów, gdzie dziewczyny narzekają na lekki chłód. I góry żywią, a owoce rosną, dosłownie, na ulicy. Jeżeli dysponujecie samochodem (a skoro jesteście w górach, to pewnie tak jest), to w zasadzie nawet nie trzeba brać kanapek. Winogrona i granaty są wszędzie. I nikt tego nie pilnuje, bo skoro są wszędzie, to nikomu z głowy korona nie spadnie, jeżeli zginie jedna kiść lub kilka owoców granatu. Jak się dobrze rozejrzycie, znajdziecie też cytrusy – pomarańcze rozmaitych kolorów oraz cytryny. Pierwszy też raz miałem okazję zobaczyć, jak rosną migdały i byłem w niemałym szoku. Tyle wizyt na południu i jakoś dopiero dopiero teraz zostałem rozdziewiczony w kwestii spróbowania migdału prosto spod drzewa. W sklepach i na straganach widać jednak nie tyle inną strefę klimatyczną, co raczej finansową. Jabłka drogie jak cholera, winogrona, mimo że natywne, niewiele tańsze, za to mnóstwo bakłażanów, troszkę inna w smaku cebula (w dodatku bardzo duża). Gdzieniegdzie dostaniemy także okrę, szczególnie nad morzem. Na dobrą sprawę jednak, warzywniaki nie różnią się od polskich, aż tak bardzo, jak się spodziewałem, a dostępnością różnych rodzajów oliwek byłem nawet rozczarowany. Desery i słodycze po tureckiej stronie to temat rzeka. Ale na południu już nie bardzo. Przede wszystkim mrożony jogurt to absolutny majstersztyk – ja preferuję z miodem, ale niektórzy wolą czysty lub z innymi dodatkami i polewami. Nie dajcie się jednak nabrać na lody o smaku jogurtu – te są niesmaczne, lody je się raczej tylko we Włoszech. Natomiast tradycyjny jogurt grecki, nawet jeżeli jakoś przetworzony, jest smaczniejszy, zdrowszy oraz, co może być w strefie cenowej Cypru najważniejsze, tańszy. Za dużą porcję zapłacimy średnio 4€ – tak, to nadal jest sporo, ale trzeba pamiętać, że operujemy cenami w jednym z najdroższych krajów południa Europy. Dla wielu interesujące może być także shoushouko, czyli orzechy lub migdały oblane lekko zagęszczonym sokiem z winogron i pozostawione na słońcu do wyschnięcia. Znane też w innych krajach, w których dostępne są winogrona – w Gruzji pod nazwą czurczchela lub gruziński snickers. Przenieśmy się zatem na północ, bo Turcy, jako lud mocno związany i przez lata dominowany przez Arabów, za słodyczami przepadają. Bakłavę dostaniecie w praktycznie każdym lokalu, najczęściej podawaną z lodami waniliowymi i, o ile jest świeża, warta jest każdej ceny. Trzeba jednak uważać, bo nie jest tylko słodka. Jest arcysłodka, w ulepkowy sposób zapychający usta. Stąd lody są dobrym dodatkiem. Cukier, miód, rozmaite orzechy, ciasto – zdrowe to nie jest. Ale jakie smaczne! Anielskie włosy to delikatne i drobne wstążeczki makaronu, znacznie węższe i drobniejsze niż spaghetti, serwowane z podobnymi dodatkami, co bakława – słodki syrop oraz orzechy. Ravani, chociaż tradycyjne dla Grecji, serwowane jest głównie na północy i ciasto z kaszy nie jest często spotykane w naszych rejonach geograficznych. Rachatłukum jest zarówno w Grecji, jak i Turcji, bardziej znane jako lokum. Coś na kształt galaretki, bardzo popularny prezent przywożony do Polski. Co jeszcze z ważnych lub interesujących ciekawostek, dotyczących kuchni na Cyprze? W grubo ponad 80% restauracji, napiwek jest automatycznie wliczony w koszty posiłku i jest to zaznaczone w karcie. Bardzo wygodna opcja i popularna do tego stopnia, że w pewnym momencie przyjmujemy to rozwiązanie za pewnik i nawet potrafiły się przytrafić krzywe spojrzenia, gdy po wyjściu z lokalu nie zostawiliśmy ani grosza. Skąd takie rozwiązanie? Spora część mniejszych restauracji to biznesy niemal w całości rodzinne. Wita i wręcza nam menu głowa domu i od tego czasu co jakiś czas będzie nas odwiedzał przy stole. Żona i dzieci donoszą potrawy, a gdy już poprosimy rachunek, wraca gospodarz. I okazuje się, że to nie koniec biesiady, bo zaczynają się gratisy. Odniosłem wrażenie, że nikt nie chce, abyśmy opuścili lokal, a jednocześnie, nie wypada żebyśmy siedzieli przy pustym stole. Stąd zaraz po przyjściu zaczynamy od czegoś lekkiego, nawet jeżeli jest to chleb z oliwą, oczywiście za darmo. A pod koniec sypią się ciasta, soki i wino. Domowe, które wcale nie jest domowe. Ale nadal to najlepszy wybór, chociaż mówię to z pozycji amatora, jeżeli chodzi o temat wina. To by było na tyle, Szanowni Państwo. Rozpisałem się niemożebnie, mam chociaż nadzieję, że dobrze bawiłeś się, czytając te wypociny. Zapraszam do konstruktywnej dyskusji w komentarzach.

Planujesz wyjazd na Cypr i potrzebujesz wskazówek? Chcesz spędzić te wakacje tak, jak lubisz, a nie być skazanym na standardowy program zorganizowanych wycieczek. Potrzebujesz wskazówek, kontaktów, najlepszej ceny i określonego standardu? Napisz do nas!

Cypr jest wolny od niebezpiecznych chorób zakaźnych. Nie ma potrzeby, aby zagraniczni turyści dokonywali szczepień ochronnych. Należy jednak zwracać uwagę na zagrożenia ze strony słońca – udar słoneczny i oparzenia. Cypr | Podczas wylegiwania się na cypryjskiej plaży trzeba pamiętać o ochronie przed palącym słońcem (DSC_09585 by lix - na licencji CC BY Opieka medyczna Wszystkie państwowe szpitale i kilka prywatnych klinik na Cyprze posiadają urządzone oddziały ratunkowe na wypadek nieszczęśliwych wypadków i nagłych przypadków zachorowań. Opieka medyczna i pomoc w nieszczęśliwych wypadkach jest w szpitalnych oddziałach ratunkowych państwowych szpitali i instytucji bezpłatna dla zagranicznych turystów. Pacjenci z krajów Unii Europejskiej muszą okazać kartę EKUZ wystawioną przez swój kraj, aby móc otrzymać dodatkowe świadczenia medyczne. Aby uniknąć wysokich kosztów ewentualnego transportu medycznego do kraju, powinno się zaopatrzyć w odpowiednią polisę ubezpieczeniową. Rachunki i dowody opłat należy zachować, aby po powrocie do kraju móc starać się o zwrot kosztów leczenia i leków. Koszt pobytu w szpitalu państwowym wynosi ok. 70 euro/dobę, a prywatnej klinice – ok. 90 euro/dobę plus koszty leczenia i konsultacji lekarskich. Bezpieczeństwo Cypr znany jest z bezpieczeństwa i gościnności, szczególnie wobec turystów zagranicznych. Jak wszędzie, należy również tutaj zachować zdrowy rozsądek i podstawowe zasady bezpieczeństwa. Dotyczy to np. pozostawiania bez opieki wartościowych przedmiotów albo przebywania w większych skupiskach ludzi (możliwość kradzieży kieszonkowej). Dokumenty, pieniądze i cenne przedmioty najlepiej jest przechować w hotelowym sejfie. Cypr – Karnawał w Limassol | Cypr ogólnie uważany jest za kraj bezpieczny, a jego mieszkańcy za gościnnych i przyjaznych. Warto jednak pamiętać o zasadzie ograniczonego zaufania, która sprawdza się zawsze i wszędzie. (img_7547 by Leonid Mamchenkov na licencji CC BY Ze względu na podział wyspy na część grecką i turecką, należy zachować ostrożność w rejonie przygranicznym. Na Cyprze istnieją też enklawy brytyjskie z bazami wojskowymi, gdzie obowiązuje zakaz wstępu i fotografowania obiektów. W regionach górskich pewne niebezpieczeństwo stanowią jadowite węże; surowicę przeciw ukąszeniu można kupić w każdej Cię również Kiedy jechać na Kubę?Kuba jest największą wyspą karaibską. W zasadzie ma płaską powierzchnię, chociaż zdarzają się wzniesienia od 800 do... Klimat i pogoda w DubajuZjednoczone Emiraty Arabskie należą do najgorętszych państw świata. Średnia temperatura latem w Dubaju to aż 42°C... Klimat HiszpaniiHiszpania jest krajem kojarzonym głownie ze słoneczną pogodą i wysokimi temperaturami, jednak w niektórych jej... Kiedy jechać do Dubaju?Wycieczkę do Dubaju poleca się przede wszystkim późną jesienią, zimą oraz wczesną wiosną, czyli poza okresem...

Ceny wina na Cyprze zaczynają się od około 3 EUR, za całkiem niezłe wino zapłacicie około 7 do 10 EUR. Oczywiście górny limit nie istnieje 🙂. Ile kosztuje piwo na Cyprze? Za lokalne Piwo KEO na Cyprze należy zapłacić 1,5 EUR za 0,5 l puszkę. Piwa importowane będą droższe. Ile kosztuje oliwa na Cyprze?

#1 Napisany 29 czerwiec 2013 - 13:02 przemek9800 Wiek: 24 Płeć:Mężczyzna Staż [mies.]: 14 Witam, mam 15 lat i po masie która trwała 10 miesięcy teraz redukuję. Spadło już 6 kg ale jeszcze jest sporo fatu. Czego mam unikać na redukcji a co mam jeść sporo? Nic się nie stanie jak np. raz na tydzień zjem jakiegoś loda lub batona? Napewno nie będę miał dopiętej diety tylko zarys ponieważ jestem jeszcze młody 0 Wróć do góry Doradca KFD Doradca KFD KFD pro Siemka, sprawdź ofertę specjalną: Poniżej kilka linków do tematów podobnych do Twojego: #2 Napisany 29 czerwiec 2013 - 13:06 Mosquiteros Wiek: 26 Płeć:Mężczyzna Miasto:Gdynia Staż [mies.]: XxX Przede wszystkim musisz zmniejszać ilośc węgli. Waga nie schodzi przy twojej diecie to odejmujesz 100-150 kcal. 40%B 40%W 20%tluszczy :) 0 Wróć do góry #3 Napisany 29 czerwiec 2013 - 13:08 przemek9800 Wiek: 24 Płeć:Mężczyzna Staż [mies.]: 14 węgle ograniczam, a waga nawet dobrze schodzi. A jakich posiłków unikać? Jakich jeść więcej ? 0 Wróć do góry #4 Napisany 29 czerwiec 2013 - 13:09 svendk Płeć:Mężczyzna Miasto:Warszawa Staż [mies.]: Inf Raz na tydzień nic się nie stanie - wręcz przeciwnie, mimo że jednak dasz tych węgli to jednak będziesz miał jakiś tam komfort psychiczny, co przy diecie jest bardzo ważne , choć to jeszcze zależy od osoby. Generalnie obcinaj węglowodany i rozważnie z tłuszczami - białka nie szczędź, jeżeli ci chodziło o produkty to unikaj białego pieczywa, soków i gazowanych, najlepiej pij dużo wody - woda woda woda, no i odpowiedni trening facet i będzie dobrze ;-) A i miałem się o tych lodach wypowiedzieć - niby nie wiem do końca więc powinienem się nie odzywać, aczkolwiek słyszałem niejednokrotnie, że lody w mniejszych ilościach nie są tak złe. Chodzi o to, że rzekomo bilans energetyczny jest tutaj w miarę bliski 0 - one ci dają jakąś tam energię z tych węgli, ale większość z tego musi zostać użyta w celu ogrzania tych lodów, coś takiego, głowy nie daję. Edytowany przez .Deserr, 29 czerwiec 2013 - 13:14 . 0 Wróć do góry #5 Napisany 29 czerwiec 2013 - 13:11 Adioo93 Wiek: 29 Płeć:Mężczyzna Miasto:Całkiem duże Staż [mies.]: 60 Nastepny z glupim robic redukcje jedzac pizze i batony tylko tak zeby kcal i btw sie zgadzalo. -1 Wróć do góry #6 Napisany 29 czerwiec 2013 - 13:23 DavidVilla Wiek: 27 Płeć:Mężczyzna Miasto:Bielawa Staż [mies.]: 14 Jeżeli schodzi ci tyle ile zakładałeś, że będzie schodzić na tydzień, to nie ma sensu nic zmieniać, jeżeli masa stanie to zmniejsz kalorie albo dodaj więcej areobów. 0 Wróć do góry #7 Napisany 29 czerwiec 2013 - 13:29 Mroowek Wiek: 31 Płeć:Mężczyzna Miasto:Kraków Staż [mies.]: 10 Cukrów, słodyczy, węglowodanów prostych mieszania paliw spożywania sporej ilości tłuszczu wraz z węglowodanami. 0 Wróć do góry #8 Napisany 29 czerwiec 2013 - 13:34 sopel69 Wiek: 25 Płeć:Mężczyzna Miasto:POZNAŃ Staż [mies.]: 14 Mimo że każdy film na temat zdrowego odżywiania pokazuje że ważne są owoce jest to mylne na reduckji ponieważ zawierają cukry proste 0 Wróć do góry #9 Napisany 29 czerwiec 2013 - 13:36 svendk Płeć:Mężczyzna Miasto:Warszawa Staż [mies.]: Inf Dokładnie tak - sopel69 ma rację - uważaj na zbyt dużą ilość owoców, warzywa ciśnij ile możesz, ale na owoce patrz czujnym okiem. 0 Wróć do góry #10 Napisany 29 czerwiec 2013 - 13:42 Mroowek Wiek: 31 Płeć:Mężczyzna Miasto:Kraków Staż [mies.]: 10 Jak już chcesz je jeść to z rana, unikaj tych z dużą zawartością fruktozy truskawka>jabłko 0 Wróć do góry #11 Napisany 29 czerwiec 2013 - 14:49 Róó Wiek: 30 Płeć:Mężczyzna Miasto:podkarpacie Staż [mies.]: JUTRO on ma 15 lat metabolizm ma tak rozbujany że ten fat pewnie sam spadnie:D ile jadłeś na tej masie? 0 Wróć do góry #12 Napisany 29 czerwiec 2013 - 18:52 przemek9800 Wiek: 24 Płeć:Mężczyzna Staż [mies.]: 14 na masie jadłem dużo piersi z kurczaka, ryżu, jajek itp, nie liczyłem ile czego jadłem i zapotrzebowania. Ale w 10 miesięcy przytyłem ok 13 kg 0 Wróć do góry #13 Napisany 02 lipiec 2013 - 12:01 przemek9800 Wiek: 24 Płeć:Mężczyzna Staż [mies.]: 14 a czy to prawda żeby na redukcji unikać białego pieczywa? A czy chleb razowy mogę jeść? Czym zastąpić białe pieczywo? 0 Wróć do góry #14 Napisany 02 lipiec 2013 - 12:09 Mashavi Wiek: 25 Płeć:Mężczyzna Miasto:Łódź 0 Wróć do góry #15 Napisany 02 lipiec 2013 - 12:15 b-c Wiek: 35 Płeć:Mężczyzna Miasto:Mazury Staż [mies.]: xx Nastepny z glupim robic redukcje jedzac pizze i batony tylko tak zeby kcal i btw sie zgadzalo. nastepny madrala z profilem badyla. pokaz forme na tym batonie... Cukrów, słodyczy, węglowodanów prostych mieszania paliw spożywania sporej ilości tłuszczu wraz z węglowodanami. tego przede wszystkim, trzymalbym sie jednego zrodla, jak wegle, to nie tluszcz, z reszta najlepiej wegle w miare wysoko, tluszcz do absolutnego minimum Przede wszystkim musisz zmniejszać ilośc węgli. Waga nie schodzi przy twojej diecie to odejmujesz 100-150 kcal. 40%B 40%W 20%tluszczy :) jak nie idzie, to dodajesz aktywnosci, a nie schodzisz nizej z zarciem 0 Wróć do góry #16 Napisany 02 lipiec 2013 - 14:12 przemek9800 Wiek: 24 Płeć:Mężczyzna Staż [mies.]: 14 ok, dzięki od dzisiaj właśnie więcej biegam 0 Wróć do góry Category: Cypr. Cypr to niezwykle sympatyczna wyspa na Morzu Śródziemnym. Pan Koszmarny zjeździł wzdłuż i wszerz, dzięki czemu może teraz pisać na blogu o swoich wrażeniach. A skoro może, to też sobie pisze, czego efekt możecie zobaczyć poniżej. Wyspa Afrodyty podzielona jest na dwie części: właściwy Cypr południowy oraz

Wakacje. Z kłopotów uratować nas może znajomość kilku słów w miejscowym na urlop za granicę jest bardzo łatwo, czasami trudniej z niego wrócić. Zdarza się, że powodem kłopotów jest niefrasobliwość i nieznajomość miejscowych zwyczajów. Czego unikać?Planując urlop za granicą warto zajrzeć na stronę polskiego MSZ, które publikuje listę krajów, do których odradza wyjazd, a także niebezpiecznych dla turystów też należy wystrzegać się posiadania i przewożenia narkotyków – w wielu krajach grozi za to długoletni pobyt w więzieniu, a w niektórych nawet kara śmierci (Singapur czy Indonezja). Przed wyjazdem do np. Arabii Saudyjskiej trzeba sprawdzić, czy leki, jakie zabieramy, nie są tam uznawane za środki odurzające. Kłopotów unikniemy również wtedy, gdy do Japonii, Izraela i USA nie zabierzemy np. musi także przestrzegać zwyczajów danego kraju. Bezwzględnie należy się z nimi zapoznać przed wyjazdem. Najłatwiej popaść w kłopoty w krajach, gdzie religią państwową jest islam. Są państwa, w których przez palce patrzy się na wybryki cudzoziemców, ale są i takie, jak np. Arabia Saudyjska, gdzie publiczne praktykowanie innych religii, trzymanie się za ręce, całowanie czy picie alkoholu jest zabronione. W niektórych krajach muzułmańskich, żyjących z turystyki, można kupić alkohol, ale jego spożywanie w miejscach publicznych, z wyjątkiem hoteli, jest obostrzeń dotyczy kobiet, które nie powinny podróżować samotnie. W Iranie nawet dziewczynki muszą być okryte długim płaszczem i mieć na głowie chustkę. Mężczyźni powinni unikać kontaktów seksualnych z miejscowymi paniami, gdyż może to dla nich skończyć się skazaniem na karę zwrotyJeżeli ktoś nie chce, aby robić mu zdjęcie, lepiej zrezygnować nawet z najciekawszego ujęcia. Nic chcąc mieć kłopotów, najpierw należy spytać się, czy możemy komuś pstryknąć fotkę. W wielu krajach zgoda uzależniona jest od drobnej rejonach zagrożonych konfliktami zbrojnymi lub tam, gdzie panuje dyktatura należy unikać ubierania się w wojskowe uniformy. Tak ubrana osoba, w dodatku, gdy jest jeszcze ostrzyżona na jeża, za sam wygląd może zostać drobnych kłopotów uratować nas może znajomość kilku podstawowych słów w miejscowym języku. Warto nauczyć się zwrotów: dzień dobry, dziękuję, do widzenia, życzę Ci wszystkiego najlepszego. Na takiego turystę zawsze patrzy się też pamiętać, że policjanci w większości krajów świata są pozbawieni poczucia humoru.

^{Przewodnik Ayia Napa. Ayia Napa – niegdyś niewielka wioska rybacka, obecnie jeden z najpopularniejszych kurortów na Cyprze. Okolice miejscowości słyną z przepięknych plaż, z których wiele oznaczonych jest symbolem Błękitnej Flagi. Najsłynniejszą plażą jest Nissi Beach, na której drobny piasek i krystalicznie czysta woda Cypryjczycy wiedzą jak gotować i jak smacznie i syto zjeść. Kuchnia cypryjska jest istotnie pyszna, ale i zarazem dosyć kaloryczna. Głównymi produktami są jagnięcina, kurczak, cielęcina, halloumi ryby, owoce morza, jogurty i oczywiście oliwa. A do tego wszystkiego chlebek pita i świeże warzywa. W typowym cypryjskim posiłku nie brakuje także lampki dobrego cypryjska to mix kuchni greckiej, smaków Bliskiego Wschodu i Wielkiej Brytanii. Dominuje w niej mięso i warzywa, ale nie brakuje też świeżych ryb i owoców morza. Cypryjczycy spotykają się w głośnych i zatłoczonych tawernach i biesiadują godzinami w gronie rodzinnym. W typowej tawernie na sam początek zostaniesz poczęstowany domowym chlebem z różnymi oliwami i dipami. Następnie Cypryjczycy zazwyczaj wspólnie jedzą sałatkę oraz różnego rodzaju dipy, na przykład, tzatziki lub tahini. Potem przychodzi czas na danie główne. Na Cyprze panuje zasada dzielenia się. Zazwyczaj kelner przynosi przekąski, chleb, warzywa i stawia je na środku stołu tak}

Jak sprawdzić firmę na Cyprze. Za pośrednictwem Registrar of Companies oraz wyszukiwarki efiling.drcor.mcit.gov.cy, oraz innych metod wywiadu środowiskowego, a także profesjonalnego wywiadu gospodarczego, można dokonać weryfikacji firm działających na terytorium Cypru. To niezwykle ważne, bo polskie prawo nakłada na przediśbiorców

Jeśli jesteś właścicielem tej strony,prosimy o kontakt z bok@

tzL2.